Paniek over schijnzelfstandigheid
Is de handhaving op schijnzelfstandigheid reden tot paniek?
Met de aankomende handhaving van de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) per 1 januari 2025 zijn er veel zorgen in de wereld van zelfstandigen en opdrachtgevers. Wat betekent dit voor de praktijk? Hoe groot zijn de risico's? Gelukkig is paniek meestal niet nodig. Laten we eens kijken waarom.
Wat verandert er?
De Belastingdienst gaat vanaf 2025 strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Dit houdt in dat er beter gekeken wordt naar situaties waarin een zelfstandige eigenlijk meer lijkt op een werknemer. Denk bijvoorbeeld aan situaties waarin een opdrachtgever te veel invloed heeft op hoe en wanneer het werk wordt uitgevoerd – een kenmerk van een dienstverband.
De focus van deze handhaving ligt echter niet op de individuele zzp’er of kleine opdrachtgevers, maar voornamelijk op grote organisaties die structureel veel zelfstandigen inhuren. Deze partijen hebben vaak een grotere impact op de arbeidsmarkt en lopen daarom meer risico op controle.
Vrijheid als sleutel
Een belangrijk criterium bij de beoordeling van schijnzelfstandigheid is de mate van vrijheid die een zelfstandige heeft. Als jij als zzp’er zelf bepaalt hoe, waar, en wanneer je jouw werk uitvoert, is er in veel gevallen niets aan de hand. Het gaat erom dat er geen gezagsverhouding ontstaat, wat betekent dat je niet functioneert als een werknemer binnen de organisatie van je opdrachtgever.
Ruimte voor dialoog
De Belastingdienst heeft aangegeven terughoudend te zijn in het uitdelen van boetes en sancties. Het doel van de handhaving is niet om zzp’ers en opdrachtgevers direct te straffen, maar om bewustwording te creëren en misstanden te corrigeren. Dit betekent dat er meestal eerst een dialoog volgt voordat er consequenties zijn.
Dit geeft zowel zzp’ers als opdrachtgevers de ruimte om constructies te herzien als dat nodig is. Een goede voorbereiding kan dus veel onzekerheid wegnemen.
Wat kun je nu doen?
Hoewel paniek niet nodig is, is het wel verstandig om actie te ondernemen en je samenwerking met opdrachtgevers of zelfstandigen kritisch te bekijken. Een paar concrete stappen die je kunt nemen:
- Controleer bestaande afspraken: Zijn de werkzaamheden goed omschreven? Ligt vast dat de zelfstandige vrij is om het werk naar eigen inzicht uit te voeren?
- Gebruik hulpmiddelen: Er zijn tools zoals de Scan Schijnzelfstandigheid waarmee je inzicht kunt krijgen in mogelijke risico’s. Hiermee kun je beoordelen of jouw huidige werkwijze voldoet aan de criteria van de Belastingdienst.
- Wees transparant: Open communicatie met opdrachtgevers of zelfstandigen kan misverstanden voorkomen. Samen werken aan een duidelijke en eerlijke samenwerking is altijd de beste oplossing.
Blijf kalm en voorbereid
De handhaving van de Wet DBA klinkt misschien spannend, maar het belangrijkste is dat je voorbereid bent. Voor de meeste zelfstandigen en opdrachtgevers zullen de gevolgen beperkt blijven, mits er sprake is van een echte, gelijkwaardige samenwerking. Het sleutelwoord is duidelijkheid: zorg ervoor dat jouw werksituatie voldoet aan de wettelijke eisen, en je hoeft je geen zorgen te maken.
Met een beetje voorbereiding kun je met een gerust hart 2025 in. Zorg dat je constructies helder zijn, en focus op wat echt belangrijk is: het leveren van waardevolle diensten en het creëren van succesvolle samenwerkingen.